TÜSİAD Raporu: Türkiye’de Yaşlılık Politikaları Alarm Veriyor
TÜSİAD’ın yayınladığı “Yaşlılık Politikaları Araştırması: Demografik Dönüşüm ve İhtiyaçlar” başlıklı rapora göre, Türkiye’de yaşlı nüfusun artması ve sağlıklı yaşam süresindeki azalma alarm verici boyutlara ulaştı.
Rapora göre, 2040 yılında Türkiye’de her altı kişiden biri 65 yaş ve üzeri olacak. Dünya ortalamasına göre bu tarih 10 yıl önce olacak. Ayrıca, 55-64 yaş aralığındaki nüfus azalırken, 75 yaş ve üzeri grubun yaşlı nüfus içindeki payının artması bekleniyor.
Mutluluk ve Sağlık Endişesi
Raporda, yaşlı bireylerin mutluluğunda ciddi bir düşüş yaşandığı belirtiliyor. 2018’de mutlu hissedenlerin oranı %61,2 iken, bu oran 2023’te %56’ya geriledi. Türkiye, kişi başına düşen GSYH açısından dünya ortalamasının üzerinde yer alsa da, mutlu yaşlıların oranında ortalamadan geride kalıyor. Dünya Mutluluk Raporu’na göre Türkiye, 60 yaş ve üzeri bireylerin mutluluğu açısından 143 ülke arasında 92. sırada bulunuyor.
Sağlıklı Yaşam Süresi Kısalıyor
2000 yılında küresel ortalama yaşam süresi 66 yıl iken, 2021 itibarıyla bu rakam 71 yıla yükseldi. Türkiye’de doğumda beklenen yaşam süresi kadınlar için 76 yıl, erkekler için 70.8 yıl olarak belirtiliyor. Ancak, sağlıklı yaşam süresinde rapora göre azalma var. 65 yaşındaki bir bireyin sağlıklı yaşayacağı süre 2016-2018 döneminde 6.6 yıl iken, 2020-2022 aralığında bu süre 6.3 yıla geriledi. Yaşlı bireylerin yaklaşık %79’u kronik hastalıklara sahip ve %32’si bu durumun günlük yaşamlarını önemli ölçüde etkilediğini belirtiyor. Ayrıca, yaşlıların %27’si evde bakım hizmeti talep ederken, ancak %2.5’i bu hizmetten faydalanabiliyor.
Demografik Alan Daralıyor
TÜSİAD Sosyal Kalkınma Yuvarlak Masası Başkanı Yılmaz Yılmaz, Türkiye’nin demografik avantaj döneminin sona erdiğine dikkat çekti. Hala genç bir nüfusa sahip olunduğunu belirten Yılmaz, bu fırsatın iyi değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Çalışma çağındaki bireylerin niteliğinin artırılması, üretkenliğin desteklenmesi ve sosyal güvenlik sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiğini ifade etti.
Politika Önerileri ve Yol Haritası
Rapor, yaşlı nüfusa yönelik sürdürülebilir bir gelecek için kapsamlı öneriler sunuyor:
- Politika Geliştirme: Yaşlılık politikaları bütüncül ve veri odaklı bir yaklaşımla ele alınmalı; kurumlar arası iş birlikleriyle uygulanmalı.
- Sağlık ve Bakım Erişimi: Koruyucu sağlık hizmetleri yaygınlaştırılmalı, yaşlıların özel ihtiyaçlarına yönelik erişilebilir sağlık ve bakım çözümleri geliştirilmeli.
- Bakım Altyapısının Güçlendirilmesi: Kurumsal bakım kapasitesi artırılmalı; uzun dönemli ve evde bakım hizmetleri yaygınlaştırılmalı. Kaliteli hizmet sunumu yasal düzenlemelerle güvence altına alınmalı.
- Ekonomik Güvence: Yaşlı yoksulluğu ile mücadele kapsamında emeklilik sistemi ve sosyal yardımların kapsamı genişletilmeli, sürdürülebilir finansal yapılar kurulmalı.
- Yaş Dostu Şehirler: Sağlıklı ve aktif yaşlanmayı teşvik edecek şehir planlamaları yapılmalı; erişilebilir konutlar, ulaşım imkânları ve sosyal alanlar genişletilmeli.
- Toplumsal Katılım ve Dayanışma: Yaşlıların toplumsal hayata katılımı teşvik edilmeli, kuşaklar arası dayanışmayı artıracak sosyal etkinlikler ve ortamlar sağlanmalı.
